مشارکت بخش خصوصی، شاه کلید حل مشکلات مالی پروژه های عمرانی
اغراق نیست اگر بودجه عمرانی استانی را موتور محرکه تکمیل طرح های ناتمام خراسان رضوی بدانیم؛ چه این که مسئولان ذی ربط، اولین دلیل عقب ماندگی پروژه ها از برنامه زمان بندی شده را کمبود بودجه یا تخصیص نیافتن به موقع آن اعلام کرده اند.
موضوع تناسب نداشتن بودجه عمرانی اختصاص یافته با تعداد پروژه های عمرانی، یکی از معضلات کلان اقتصادی کشور است و خراسان رضوی نیز از این قاعده مستثنا نیست، کمبود اعتبارات عمرانی در این استان نیز مشکلاتی ایجاد کرده است.
آمار ارائه شده نشان می دهد که اعتبارات عمرانی مصوب سال های ۹۱، ۹۲ و ۹۳ به ترتیب 451.3، ۴۷۸ و ۳۵۵ میلیارد تومان است.در حالی که کل بودجه عمرانی تخصیص یافته برای استان در سال جاری ۳۵۵ میلیارد تومان است، برای تکمیل پروژه های ناتمامی که در حال حاضر در استان وجود دارد به ۲۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است؛ نکته قابل توجه این است که از رقم ۳۵۵ میلیارد تومان بودجه تخصیص یافته در خوش بینانه ترین حالت بین ۵۰ تا ۶۰ درصد اعتبارات عمرانی استان محقق می شود؛ کما این که در سال ۹۱ فقط ۴۰ درصد و در سال ۹۲ فقط ۳۳ درصد از اعتبارات عمرانی استان محقق شد.
اعتبارات عمرانی مصوب سال های ۹۱ و ۹۲ و ۹۳( ارقام به میلیارد تومان)
کاهش ۲۶ درصدی
آنچه مسئولان به عنوان دلیل اصلی کاهش ۲۶ درصدی اعتبارات عمرانی استان در سال جاری و در مقایسه با سال گذشته از ۴۷۸ میلیارد تومان به ۳۵۵ میلیارد تومان عنوان می کنند، شرایط خاص اقتصادی کشور بوده است که مشکل تخصیص نیافتن اعتبارات در سال های گذشته نیز بر این مشکل افزوده است.
نیاز استان به ۱۴۵۰ میلیارد تومان
بر اساس تکالیف استان در برنامه پنجم توسعه و طرح هایی که باید تا آخر امسال به پایان برسد، به ۱۴۵۰ میلیارد تومان اعتبار عمرانی نیاز است که در صورت تخصیص ۱۰۰ درصدی اعتبار امسال نیز تحقق این اهداف امکان پذیر نخواهد بود.
تحقق 92.7 درصد درآمدهای استان
درآمدهای پیش بینی شده برای استان در بودجه سال گذشته ۱۴۹۷ میلیارد تومان بود که 92.7 درصد آن معادل ۱۳۸۵ میلیارد تومان محقق شد.
در بودجه سال ۹۳ نیز میزان درآمدهای استان ۱۹۰۱ میلیارد تومان تعیین شده است که در مقایسه با بودجه پیش بینی شده و تحقق یافته سال گذشته به ترتیب ۲۷ و ۳۷ درصد رشد یافته است و درآمدهای ملی از محل منابع نفت و گاز استان نیز از ۱۴۱ میلیارد تومان سال گذشته به ۱۶۵ میلیارد تومان در سال جاری افزایش یافته است.
میزان تحقق درآمدهای استان در سال ۹۲
میلیارد ریال درصد تحقق درآمد تحقق یافته
۱۴۹۷۴ 92.7 درصد ۱۳۳۸۴ میلیارد ریال
میزان تحقق درآمدهای مالیاتی در سال ۹۲ 88.9 درصد
میزان تحقق درآمدهای غیرمالیاتی در سال ۹۲ ۱۲۸ درصد
پروژه های بالای ۸۰ درصد
در سال جاری ۳۵۵ میلیارد تومان اعتبار عمرانی برای استان پیش بینی شده که در حال حاضر ۳۰۸ میلیارد تومان آن قابل برنامه ریزی است و ۴۷ میلیارد تومان مابقی آن در طول سال توزیع خواهد شد.
با توجه به تعداد فوق العاده بالای پروژه های عمرانی ناتمام در استان، پروژه های با پیشرفت فیزیکی بیشتر از ۸۰ درصد و همچنین پروژه های با شرط اتمام در سال ۹۳ در اولویت قرار می گیرد که ۹۴ میلیارد تومان از بودجه عمرانی ۳۰۸ میلیارد تومانی طبق الزامات قانونی هزینه خواهد شد که از این مبلغ ۳۵ میلیارد تومان در شهرستان سرخس به دلیل نقش این شهرستان در حوزه انرژی و تولید نفت و گاز، 9.7 میلیارد تومان در توسعه طرح های روستایی، 1.2 میلیارد تومان برای پایگاه های بسیج، ۵ میلیارد تومان برای طرح های مسکن مهر، ۱۵ میلیارد تومان برای کمک های فنی و اعتباری، یک میلیارد تومان برای راه اندازی شهرستان جدید، 2.3 میلیارد تومان برای ساماندهی گلزارهای شهدا، 2.1 میلیارد تومان برای حوزه های علمیه، ۳ میلیارد تومان در بحث حقوق فنی و تربیتی، 10.3 میلیارد تومان برای آسفالت راه های روستایی و 2.5 میلیارد تومان برای ایجاد زیرساخت های لازم در شهرک ها و نواحی صنعتی هزینه خواهد شد.باقی مانده اعتبار بودجه عمرانی بر اساس اولویت و در موضوعات ویژه ای همچون کمک به زیرساخت های مسکن مهر، طرح های تأمین آب شهری و روستایی، حمل و نقل جاده ای و به ویژه راه های روستایی، بهداشتی و درمان و کمک به بخش عمران شهری و شهرداری ها هزینه خواهد شد.
واگذاری طرح های با پیشرفت کمتر از ۵۰ درصد به بخش خصوصی
در حال حاضر برای تکمیل پروژه هایی با پیشرفت فیزیکی بالای ۸۰ درصد استان به بیش از ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است که بودجه عمرانی فعلی حتی جوابگوی این پروژه ها هم نیست و به همین دلیل باید از ظرفیت بخش خصوصی و تسهیلات بانکی بهره بگیریم و علاوه بر آن طرح های با پیشرفت فیزیکی کمتر از ۵۰ درصد را به بخش خصوصی واگذار کنیم.
کوتاهی برخی دستگاه ها
آنچه در شرایط کمبود منابع و اعتبارات تعجب برانگیز و البته تأمل برانگیز است، جذب نشدن اعتبارات توسط تعدادی از دستگاه های اجرایی استان است.
این موضوع در جلسه ۲۰ اردیبهشت ماه شورای برنامه ریزی و توسعه استان توسط رشیدیان استاندار خراسان رضوی اعلام شد که ۲۰ دستگاه اجرایی در خراسان رضوی حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیارد تومان از اعتبار سال گذشته خود را با وجود موجود بودن در حساب هنوز جذب نکرده اند، در آن جلسه استاندار به این ۲۰ دستگاه اجرایی هشدار داد که توجیهی ندارد انتظار داشته باشید اعتبار ۳ ماهه اول سال جدید (۹۳) را دریافت کنید تا زمانی که تکلیف باقی مانده اعتبار سال گذشته را مشخص نکرده اید.
بدهی ۴۲۰ میلیارد تومانی به پیمانکاران
یکی دیگر از معضلات موجود در بخش پروژه های عمرانی، بدهی ۴۲۰ میلیارد تومانی به پیمانکاران است که بخش عمده آن در حوزه پروژه های ملی و بخشی از آن مربوط به پروژه های استانی است.
اجماع نمایندگان و مسئولان استان برای دریافت مطالبات استان
در شرایط فعلی اقتصاد ایران که شرایطی خاص و البته دشوار است و محدودیت های فراوانی در تأمین اعتبار برای استان ها و دستگاه ها وجود دارد، اجماع مسئولان استان در سطوح مختلف از نمایندگان دولت گرفته تا نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی می تواند به هم افزایی در ارتقای جایگاه استان در حد شایسته و مطلوب منجر شود، این مهم در کنار مدیریت صحیح و علمی منابع و اعتبارات و همچنین استفاده از سرمایه و توان بخش خصوصی و تعاونی می تواند به جهش توسعه ای استان بینجامد.
واگذاری پروژه های عمرانی که زیر ۵۰ درصد پیشرفت داشتند در شرایط قانونی و با اطلاع رسانی کافی به مردم و تکمیل آن ها با مدیریت مردمی، در حقیقت همان اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی است که می تواند در شرایط کنونی گره گشای بسیاری از پروژه های متوقف شده استانی و ملی باشد.
انتشار اوراق مشارکت
راهکار دیگری که به عبور از شرایط فعلی کمک خواهد کرد، انتشار اوراق مشارکت برای پروژه های استانی و استفاده از کانال بورس اوراق بهادار به عنوان ابزاری مطمئن برای تأمین مالی است. از سوی دیگر چنانچه بتوان زمینه مشارکت بخش خصوصی را در پروژه های عمرانی فراهم کرد، می توان از منابع صندوق توسعه ملی نیز به نحو مطلوب استفاده کرد.
سال ۹۲ ( ارقام میلیارد تومان)
کل اعتبارات عمرانی سهم از مصوبات سهم اعتبارات استانی سهم اعتبارات از نفت سهم استان از کل کشور
۴۷۸ ۱۴۵ ۱۹۱ 141.5 5.6 درصد
میزان تحقق درآمدهای استان در سال ۹۲
در آمد پیش بینی شده (میلیارد ریال) درصد تحقق درآمد تحقق یافته
۱۴۹۷۴ 92.7 درصد ۱۳۳۸۴میلیارد ریال
جدول مقایسه درآمدهای مصوب خراسان رضوی در سال های ۹۱ و ۹۲
سال ۱۳۹۱ ۱۳۹۲ درصد رشد
مجموع درآمدهای مصوب استان خراسان رضوی (ارقام میلیارد ریال) ۱۰۳۵۶ ۱۴۹۷۴ ۴۵ درصد
مجموع درآمدهای استانی در کل کشور (ارقام میلیارد ریال) ۲۶۹۵۰۳ ۳۷۹۵۸۱ ۲۹ درصد
