گزارش خراسان از گلایه های مردم در باره اجرای طرح هادی روستایی

طرح هادی روستایی و انتظارات برآورده نشده روستا ییان 

حمیدرضا ناسخ -بنیاد مسکن انقلاب اسلامی یکی از نهادهای بزرگ و خدمت رسانی است که به دستور بنیان گذار جمهوری اسلامی تاسیس شد و هدف آن نیز کمک به تهیه مسکن برای محرومان بود. در چند سال اخیر این بنیاد وظیفه سر و سامان دادن به روستاها را نیز عهده دار شد که اجرای طرح های هادی  و نظارت برساخت و سازها در روستاها از مهم ترین اقدامات بنیاد مسکن بوده است،اقداماتی که حقیقتا موجب تحول اساسی در روستاها شد و بسیاری از قشرهای محروم روستایی را نیز صاحب خانه کرد. اما طبیعی است چنین اقدام بزرگی در چندین هزار روستا همواره با عیب و نقص هایی همراه باشد و انتقاداتی را نیز متوجه خود کند. هر چند تاکنون در کنار این نارضایتی ها ما شاهد رضایت مندی روستاییان از اصل اجرای چنین طرح هایی بوده ایم. در این گزارش سعی داریم با بررسی اجرای طرح های هادی در نقاط مختلف استان به بیان برخی کاستی ها بپردازیم و آن گاه نظر روستاییان ،شوراها و دهیاران را در این زمینه جویا شویم و سپس پاسخ مسئولان بنیاد مسکن را هم منعکس کنیم. امیدواریم این گزارش بتواند نقش هر چند کوچکی در اصلاح امور داشته باشد.
نشست خیابان
خیابان اصلی روستای «ناوخ» قوچان که طرح هادی در آن اجرا شده ، نشست کرده بود و حدود 300-200 متر از خیابان وضعیت مناسبی نداشت و مردم هم گلایه داشتند و می گفتند که چند ماه پس از زیرسازی و آسفالت خیابان پیمانکار مربوطه مجبور شد مجدد همه چیز را به هم بریزد و دوباره خیابان را زیرسازی و آسفالت کند. مردم بیشتر دلشان به حال بودجه بیت المال می سوخت که این چنین هدر می رفت و سوال می کردند که آیا نظارتی بر این کارها نیست؟
روستای «ارزنه» شهرستان باخرز نمونه دیگری است که طرح هادی در آن ناقص اجرا شده است.این روستا هزار و 180 خانواری است وحدود شش هزار نفر جمعیت دارد که طرح هادی آن در سال 85 اجرا شد و آن گونه که اسماعیل منفرد، دهیار آن می گوید: اجرای طرح هادی در این روستا با نواقص متعددی همراه است و با توجه به جمعیت زیاد این روستا طرح هادی آن در سال 90 بازنگری شد و در بازنگری نیز به عنوان مثال خیابانی که قرار بود 12 متر عرض آن باشد به شش متر تغییر یافت و برخی خیابان ها نیز به گونه ای طراحی شده که در شیب بسیار شدید هیچ وسیله نقلیه ای نمی تواند در آن تردد کند. منفرد گفت: در سال 85 که طرح هادی تهیه شد اصلا از شوراها و دهیار مشورت نخواستند که باعث شد ما در این زمینه به فرمانداری و استانداری اعتراض مان را برسانیم. وی افزود: هم اکنون طرح هادی به قدری در این روستا ناقص تهیه شده است که اصلا در برخی نقاط قابل اجرا نیست.وی گفت: به عنوان مثال در قسمتی از روستا شیب آبراه ها به گونه ای است که فاضلاب   داخل خیابان جاری می شود یا در یک طرف خیابان جوی و در طرف دیگر کانیو (آبراه بتنی) اجرا کردند در حالی که باید در هر دو طرف کانیو اجرا می شد.وی به نکته دیگری اشاره کرد و گفت: طرح هادی در روستای «ارزنه» به میزان 1200 متر و آن هم با چانه زنی اجرا شد این در حالی است که همین مساحت در روستاهای کوچک تر که نصف روستای ارزنه و کمتر از آن جمعیت داشتند اجرا شد که نباید چنین باشد.دهیار روستای ارزنه درباره این که آیا در بازگشایی معابر بنیاد مسکن به  ساکنانی که منازل شان تخریب شده کمکی ازقبیل تهیه مصالح و ... کرده است؟ گفت: بنیاد مسکن نه تنها هیچ اقدامی نکرده بلکه اجرای تخریب ها راهم برعهده دهیاری گذاشته است و دهیاری نیز بودجه ای ندارد که به مردم زیان دیده کمک کند.
دریافت 30 درصد ملک برای الحاق به محدوده
توسلی فر، عضو شورای اسلامی بخش عطاملک جوین نیز دریافت حق کارشناسی از روستاییان و پیگیری های ضعیف بنیاد مسکن برای اجرای طرح ها در روستاها را متذکر می شود و می گوید: پیگیری های ضعیف، دهیاری ها را متضرر کرده است.رفیعی از شورای بخش مرکزی فریمان نیز به موضوع الحاق برخی اراضی به محدوده روستاها انتقاد می کند و می گوید: متاسفانه بنیاد مسکن وقتی قرار است زمینی را به محدوده ملحق کند 30 درصد از آن زمین را از مالک می گیرد و در این شرایط بخش دیگری از زمین نیز برای خیابان و معبر و... در نظر گرفته می شود و عملا چیزی برای مالک باقی نمی ماند.«بر آبادی» عضو شورای اسلامی شهرستان تایبادهم معتقد است: پول برای مدیریت روستا در دست بنیاد مسکن است و ما جاده صاف کن آن شده ایم. وی گفت: برای اجرای طرح هادی در روستای «فرمان آباد» در سال 82 حدود 140 میلیون تومان اعلام هزینه شده ولی گمان نکنم این مقدار هزینه شده باشد. وی به موضوعات دیگری در طرح های هادی روستایی اشاره کرد و گفت: بنیاد در اجرای طرح هادی از زمین های خالی دستور عقب نشینی نداده و در عوض خواستار عقب نشینی از قسمت منازل مردم شده است. همچنین دریافت عوارض از املاک، ورود به محدوده طرح، ایجاد کاربری های مختلط، واگذاری زمین بدون هدف ، واگذار کردن تسطیح به دهیاری ها، دریافت حق بازدید و استعلام، واگذاری پروژه ها به پیمانکاران غیربومی که هم پروژه را زمان بر می کند و هم موجب می شود که در روستا کارآفرینی نشود از انتقادات وی از اجرای طرح های هادی است.
کمبود بودجه؛ پاسخ درخواست روستاییان
محمدابراهیم دهقان دهیار روستای «شاه تقی» از دهستان درزاب بخش مرکزی مشهد است که می گوید روستای ما حدود صد خانوار جمعیت دارد و حدود 13 سال پیش طرح هادی آن تهیه شده است و اکنون سه سال است که از زمان بازنگری طرح هم گذشته ولی طرح اجرا نشده است. وی گفت: ما بارها به بنیاد مسکن مراجعه کرده و پیگیری های زیادی انجام داده ایم ولی مشکل کمبود اعتبار را مطرح می کنند. وی افزود: حتی برای بازنگری طرح نیز نامه نگاری کردیم اما جواب درستی ندادند. وی بیان کرد: دو سال پیش به منظور نقشه برداری و اجرای طرح مراجعه کردیم که بنیاد مسکن باز هم گفت بودجه نداریم و اگر اهالی 10 میلیون تومان کمک کنند آماده اجرای طرح هستیم ولی اهالی روستا نیز چنین پولی ندارند. دهقان گفت: قرار بود سال 93 روستای ما را در نوبت اجرای طرح قرار دهند که باز هم کمبود بودجه مانع از آن شد. دهیار «شاه تقی» گفت: اکنون حدود دو سه سال است که طرح هادی را در روستای «درزق» که مجاور روستای ما است آغاز کرده اند ولی هر سال یک مقدار کمی از طرح را اجرا می کنند. مثلا یک جا جاده را تیغ می زنند و یک جا جدول می گذارند ولی امسال ظاهرا با همکاری دهیاری برخی کارها را انجام داده اند.
اجرای ناقص
دهیار روستای 150 خانواری «تلغور» هم گفت: حدود چهار سال پیش طرح هادی برای روستای ما تهیه شده است و بنیاد مسکن می گوید که روستای ما را در نوبت برای اجرای طرح قرار داده اند.وی افزود: به منظور اجرای طرح هادی پیگیری های لازم را انجام دادیم اما کمبود بودجه را علت اجرا نشدن طرح ذکر کردند.
وی افزود: در برخی روستاها نیز طرح هادی را به صورت نصف و نیمه اجرا کرده اند که همه به دلیل کمبود بودجه است.
 وی افزود: به بنیاد مسکن که مراجعه کردیم اظهار کردند که فعلا بودجه ای برای اجرای طرح در روستای شما نداریم چرا که طرح های نیمه کاره زیادی هم داریم.توحیدنیا، عضو شورای روستای «گجوان» و عضو شورای بخش مرکزی مشهد نیز به خراسان گفت: فاز اول طرح هادی در روستای ما اجرا شده ولی بازنگری طرح مشکل دارد. وی افزود: برای بسیاری از روستاها از جمله روستاهای زیر 20 خانوار طرح تهیه نشده است وبرای بسیاری از روستاها هم که طرح تهیه شده از مدت اعتبار 10 ساله طرح گذشته و نیاز به بازنگری دارد که در هیچ کدام از روستاهای بخش مرکزی مشهد طرح هادی بازنگری نشده است. وی افزود: هم اکنون روستاهایی داریم که 10 سال است طرح هادی آن ها تهیه شده ولی اجرا نشده است و نیاز به بازنگری دارد و بازنگری نیز انجام نشده است. وی اضافه کرد: بارها به بنیاد مسکن برای اجرای طرح مراجعه کردیم که کمبود اعتبار را علت اجرا نشدن طرح های هادی ذکر کردند.
رضایت از اجرای طرح هادی
توحیدنیا گفت: الان در برخی روستاها نظیر «گجوان» از زمان تهیه طرح هادی تاکنون روستا حدود سه برابر شده است و مردم ساخت و ساز کرده اند و آب، برق و گاز و ... ندارند و بلاتکلیف در انتظار اجرای طرح هادی مانده اند. وی افزود: بافت قدیم بیشتر روستاها گنجایش افزایش جمعیت را ندارد و مردم در حاشیه بافت روستاها به ساخت و ساز پرداخته اند و چون این ساخت و سازها خارج از محدوده بوده به  آن ها امکانات داده نشده است . توحیدنیا افزود: اگر طرح هادی اجرایی  می شد هم ساخت و سازهای فعلی در محدوده بافت بودو هم دست دهیار برای صدور پروانه و ... باز بود. وی افزود: فاز اول طرح هادی روستای گجوان در حدود 10 سال پیش اجرا شد و بسیار خوب و عالی هم اجرا شدبه گونه ای که زمانی که پیمانکار اقدام به آسفالت معابر روستا می کرد ناظر بنیاد مسکن نیز مرتب نظارت می کرد که همین باعث اجرای عالی طرح شد.
نتوانستیم انتظارات مردم را برآورده کنیم
مهندس موسوی نیا مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان رضوی نیز در گفت و گو با خراسان بیشتر اعتراض های مردم درباره طرح های هادی را مربوط به بخش اجرای این طرح ها دانست و گفت: کمبود اعتبارات و کثرت روستاها نیز مانع از اجرای کامل طرح هادی در استان شده و فقط در0 77 روستا این طرح ها اجرا شده است.
وی افزود: اجرای طرح هادی را از روستاهای مرکز بخش، مرکز دهستان و روستاهای پرجمعیت شروع کردیم و به ترتیب تا روستاهای کم جمعیت تر ادامه دادیم و قبول داریم که به علت کمبود اعتبارات نتوانستیم انتظارات مردم را برآورده کنیم. وی درباره ناقص یا بد اجرا شدن طرح در برخی روستاها نیز گفت: این روستاها نیز باید مشخص شود تا به صورت مصداقی بررسی کنیم.